عملکرد گوش، چشم، پا و مغز در راه رفتن و حفظ تعادل انسان نقش مهمی دارد. یکی از مشکلات شایع سالمندان عدم حفظ تعادل و احتمال زمین خوردن آنهاست. زمین خوردن سالمندان می‌تواند مشکلات سخت‌تری همچون شکستگی استخوان را در پی داشته باشد.
اگر وظیفه نگهداری از پدر و مادر سالمند خود را بر عهده دارید و یا پرستار سالمند را برای این کار استخدام کرده‌اید بهتر است با دلایل زمین خوردن سالمندان آشنا شوید تا بتوانید از آن پیشگیری کنید.
مشکلات بینایی
تاری دید و ضعف بینایی یکی از مشکلات سالمندی است که به دلیل اختلال در عملکرد قرنیه، عدسی و شبکیه به وجود می‌آید. ضعف بینایی باعث می‌شود افراد همه چیز را تار ببینند و به اشیا و موانع برخورد کنند و در نتیجه زمین بخورند.
تاری دید معمولا به دلیل بیماری‌هایی مانند آب مروارید یا گلوکوم ایجاد می‌شود. با مراجعه به‌موقع به چشم‌پزشک و انجام عمل جراحی می‌توان مشکل تاری دید سالمندان را برطرف کرد.
کم‌نور بودن فضا نیز یکی از دلایل مشکلات بینایی سالمندان است. فرد مسن حدود سه برابر یک فرد جوان به نور نیاز دارد. بنابراین فضای منزل باید نور زیادی داشته باشد تا سالمندان فضای اطرافشان را به خوبی ببینند و با وسایل برخورد نکنند که باعث زمین خوردنشان شود.
مشکلات مغزی و نخاعی
وظیفه کنترل حرکات بدن بر عهده مغز است. در دوران سالمندی به دلیل بیماری‌هایی نظیر تومور، لرزش اندام یا پارکینسون عملکرد حرکتی افراد دچار اختلال می‌شود و تعادل بدن در زمان راه رفتن به هم می‌خورد.
سالمندان به دلیل کاهش عملکرد مغز نمی‌توانند به‌موقع در برابر موانع از خود واکنش نشان دهند. بنابراین تاخیر در تغییر حالت سالمند باعث زمین خوردن او می‌شود. سالمندانی که دچار سکته مغزی شده‌اند نیز حرکات بدنی کندی دارند و واکنش آنها در برابر موانع با تاخیر صورت می‌گیرد.
اکثر سالمندان با مشکلات نخاعی نیز روبه‌رو هستند. گرفتگی کانال گردن و کمر باعث می‌شود سنگینی بیش از حدی در لگن، ران و پاها احساس شود. تنگی کانال به مرور زمان باعث ضعف عضلات اطراف لگن و ران خواهد شد. این ضعف عضلات، خود باعث تاخیر در واکنش سالمندان نسبت به موانع می‌شود و احتمال زمین خوردن را افزایش می‌دهد.
مشکلات گوش
اختلال در حرکت ممکن است به دلیل مشکل در سیستم تعادلی که از گوش هدایت می‌شود ایجاد شود. اگر گوش میانی دچار مشکل شود فرد سرگیجه می‌گیرد و تعادلش را از دست می‌دهد.
تحقیقات نشان می‌دهد سالمندانی که در طول دوران زندگی تغذیه مناسبی داشته‌اند و به فعالیت بدنی و ورزش پرداخته‌اند کمتر دچار اختلالات گوش میانی و سرگیجه می‌شوند. اما استرس، فشارخون بالا، استعمال سیگار و نوشیدنی‌های الکلی باعث اختلال در حفظ تعادل سالمندان می‌شود.
مشکلات مفصلی
آرتروز یکی از بیماری‌های شایع سالمندی است که با درد و ضعف عضلانی، حرکات بدنی سالمندان را محدود می‌کند. فشار آوردن بیش از حد به مفاصل به طور مداوم و در طول زمان باعث بروز آرتروز می‌شود. آرتروز با ایجاد کاهش فضای میان مفصل‌ها باعث می‌شود اندام‌ها دچار کجی و انحراف شوند.
از سوی دیگر آرتروز ضعف عضلات اطراف مفصل و در نتیجه کاهش تحرک سالمند را به دنبال دارد. ضعف عضلات یکی از عوامل مهم زمین خوردن افراد سالمند است.
با رعایت نکاتی می‌توان از پیشرفت آرتروز جلوگیری کرد. درمان دارویی طبق نظر پزشک معالج، استفاده از رژیم غذایی مناسب و جلوگیری از افزایش وزن، تمرین‌های ورزشی سبک و منظم، پیاده‌روی روزانه در مسیر مسطح، کاهش درد با استفاده از ماساژ، کیسه آب گرم، طب سوزنی و…، کاهش استرس و اضطراب در کنترل آرتروز نقش موثری دارند.
مهم‌ترین نگرانی از زمین خوردن سالمندان شکستگی در اثر پوکی استخوان‌ها است. اگر سر سالمند با زمین برخورد کند احتمال خونریزی مغزی افزایش می‌یابد. در صورت وجود سرگیجه حتما باید به پزشک مراجعه کرد تا علت آن مشخص شده و تحت درمان قرار بگیرد. استفاده از عصا برای سالمندانی که در حفظ تعادل خود مشکل دارند توصیه می‌شود.