ضعف عضلات در سالمندان به دلیل افزایش سن و کاهش حجم عضلات بدن رخ می‌دهد و پیامدهایی نظیر شکستن استخوان‌ها را در پی دارد. سالمندانی که تحرک و فعالیت بدنی کمتری دارند و تولید هورمون‌های تحریک‌کننده رشد عضلانی در آنها کاهش یافته در معرض بیماری‌های ضعف عضلانی قرار دارند. پرستار سالمند یا فردی که وظیفه مراقبت از سالمند را بر عهده دارد می‌تواند با یک برنامه غذایی مناسب و تشویق سالمند به انجام ورزش‌های مقاومتی این عارضه را کنترل کند.
دلایل ضعف عضلات در افراد سالمند
ضعف عضلات زمانی در سالمندان رخ می‌دهد که حرکت ارادی ماهیچه دچار اختلال شود. این عارضه به دلایل مختلفی در سالمندان ایجاد می‌شود. به طور معمول افراد سالمند به دلیل کاهش فعالیت بدنی و استراحت بیشتر در رخت‌خواب بافت عضلانی خود را از دست می‌دهند. بیماری‌های مختلف نظیر ام اس یا توده سرطانی در نخاع نیز به کاهش توده عضلانی در این افراد منجر می‌شوند.
اگر اعصاب فرد سالمند در اثر بیماری یا حادثه نظیر سوختگی شدید آسیب ببیند، عضلات دچار ضعف خواهند شد. استفاده بیش از حد از نوشیدنی‌های الکلی و مواد مخدر با کاهش سطح پتاسیم بدن منجر به بروز ضعف عضلانی خواهد شد.
ضعف عضلات ممکن است عضله‌های مختلفی را در بدن درگیر کند. برای مثال ضعف عضلات چشم منجر به تاری دید یا دوبینی در فرد سالمند می‌شود یا ضعف عضلات قفسه سینه مشکلات تنفسی را برای سالمند به همراه دارد.
یکی از رایج‌ترین ضعف‌های عضلانی مربوط به دست و پا در سالمندان، لمس شدن یک طرف بدن بر اثر سکته مغزی است. بروز فتق یا پارگی دیسک در ستون فقرات نیز ضعف عضلانی در سالمندان را در پی دارد.
نکته قابل توجه این است که در بسیاری مواقع ضعف عضلانی سالمندان ناشی از خستگی است. این خستگی به دلایل مختلفی نظیر بیماری‌های مزمن، عفونت مزمن، سرطان، نارسایی قلبی، اختلالات خلقی و روانی مانند افسردگی، کم‌خونی و… به وجود می‌آید و فرد سالمند را دچار ضعف می‌کند.
توجه داشته باشید اگر سالمند در طول چند روز دچار ضعف شدید عضلات شود یا علائم مربوط به ضعف عضلانی مانند اختلال در حس، احساس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی در دست و پا یا خواب‌رفتگی اعضای بدن را از خود بروز دهد حتما باید در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه شود.
کنترل ضعف عضلات در افراد سالمند و بهبود آن
ضعف عضلات در سالمندان با فیزیوتراپی و کاردرمانی قابل درمان است. فیزیوتراپی به کنترل ضعف عضلات و حتی بازیابی قدرت در افراد سالمند کمک می‌کند.
انجام تمرین‌های استقامتی به طور موثری در روند از دست دادن عضلات عمل می‌کند. این تمرینات باعث بهبود رابطه بین اعصاب و سلول‌های عضلانی شده و به ساخت عضلات در بدن کمک می‌کند. اما مهم است که افراد سالمند به اندازه کافی ورزش کنند.
حرکت‌های مقاومتی که برای سالمندان در نظر گرفته شده در همه عضلات شامل کمر، قفسه سینه، پاها، بازوها و شانه‌ها، باید در هر بار تمرین 10 تا 15 بار تکرار شود. فرد سالمند حتما باید در بین هر ست از تمرین‌ها حداقل به مدت 3 تا 7 دقیقه استراحت کند تا برای انجام تمرینات ست بعد آمادگی داشته باشد. بهتر است هفته‌ای دو بار تمرینات ورزشی انجام شود تا عضلات بتوانند مجددا رشد کنند.
سالمندان تمرینات استقامتی را باید تحت نظر مربی انجام دهند تا در اثر فشار وزنهها و تمرینات دچار آسیب نشوند. حرکت پل به تقویت عضلات عمقی لگن کمک می‌کند، پرس دست‌ها عضلات سینه و عضلات دو سر و سه سر بازویی را تقویت می‌کند. تقویت عضلات شکمی عرضی با سفت کردن عضلات شکم باعث تقویت ستون فقرات در افراد سالمند خواهد شد.
تاثیر پروتئین بر بهبود قدرت عضلات در افراد سالمند
از آنجا که پروتئین برای رشد و تقویت عضلات ضروری است و با افزایش سن جذب پروتئین کاهش پیدا می‌کند، مصرف آن باید در اولویت قرار بگیرد. گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لبنیات و تخم مرغ پروتئین لازم برای رشد عضلات را فراهم می‌کنند. پروتئین‌های گیاهی مانند لوبیا، بادام زمینی و سویا نیز باید در رژیم غذایی لحاظ شوند. اگر پروتئین 30 تا 40 دقیقه پس از انجام تمرینات ورزشی استفاده شود تاثیر بهتری بر عضله‌سازی خواهد داشت.
به گفته محققان، سالمندان می‌توانند با انجام پیاده‌روی، ورزش‌هایی نظیر شنا و دوچرخه ثابت و استفاده از یک رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین و کلسیم سلامت عضلات خود را حفظ کنند.